وقتی مردم بازی‌خور قدرت‌ها می‌شوند!
گزارش تحلیلی-انتقادی بصیرآنلاین از پشت‌پرده شوراهای شهر ساری
چند ماه دیگر دوباره فصل تبلیغات انتخابات شوراهای شهر و روستا از راه خواهد رسید؛ بنرها، لبخندها، وعده‌ها و چهره‌هایی که بعضی آشنا و بعضی ناگهان ظاهر می‌شوند. اما مردم ساری، این بار پرسشی تلخ و مهم را زمزمه می‌کنند: آیا ما واقعاً انتخاب می‌کنیم یا فقط بازی‌خور نمایش قدرت هستیم؟
گزارش پیش‌رو تلاشی است برای واکاوی حقیقت پشت پرده شوراهای شهری، با نگاهی دقیق، انتقادی، و البته امیدبخش برای ساختن شهری که مردمش انتخاب‌گر واقعی آینده خود باشند.
شوراهایی که باید «منتخب» باشند؛ اما...
در اصل ۷ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، شوراهای شهر و روستا به‌عنوان نماد مردم‌سالاری محلی معرفی شده‌اند؛ اما در ساری، تجربه شوراها بیشتر از آنکه نویدبخش مشارکت مردمی باشد، گاه به کابوسی از رانت، فساد، ناکارآمدی و نفوذ سیاسی تبدیل شده است.
از تخلفات علنی برخی اعضا تا لابی‌های پشت‌پرده برای انتخاب شهردار، از دعواهای رسانه‌ای تا تسویه‌حساب‌های جناحی در جلسات رسمی؛ شورایی که باید آینه خواست عمومی باشد، در مواردی به ابزاری برای قدرت‌طلبی عده‌ای خاص بدل شده است. مردمی که پای صندوق رفتند، بعدها خود را تماشاچی تصمیماتی دیدند که هرگز با رأی و خواست آنان هم‌خوانی نداشت.
وقتی انتخاب، فقط ظاهر ماجراست
انتخابات شوراها در ظاهر مردمی است، اما آیا واقعاً مردم تعیین‌کننده‌اند؟ واقعیت این است که در بسیاری از موارد، عوامل تأثیرگذار در نتایج نهایی نه صدای مردم، بلکه ترکیبی از پول‌های بی‌حساب، حمایت جریان‌های قدرت، و رسانه‌های وابسته است.
در ساری، برخی چهره‌ها سال‌هاست با تکیه بر نفوذ سیاسی، روابط پشت‌پرده یا صرف هزینه‌های میلیاردی، جایگاهی ثابت در فضای انتخاباتی دارند. به‌جای معرفی برنامه و پاسخ‌گویی به مردم، برخی نامزدها تنها به ظاهر‌سازی تبلیغاتی بسنده می‌کنند؛ مردمی که در هیاهوی وعده‌ها غرق می‌شوند، در نهایت دوباره با همان چهره‌های همیشگی مواجه‌اند.
قدرت رسانه در مهندسی انتخاب؟
رسانه‌های هم‌سو با قدرت یا منفعل در برابر آن، نقش پررنگی در انحراف افکار عمومی دارند. در آستانه هر انتخابات، شاهد بمباران محتوایی تبلیغاتی، مصاحبه‌های جهت‌دار و سانسور چهره‌های مستقل هستیم. در این میان، رسانه‌های مطالبه‌گر یا نادیده گرفته می‌شوند یا زیر فشار قرار می‌گیرند.
در شهر ما، معدود رسانه‌هایی چون بصیرآنلاین تلاش کرده‌اند صدای واقعی مردم باشند، اما این صدا نیاز به تقویت و حمایت اجتماعی دارد. رسانه اگر آزاد نباشد، انتخابات هم آزاد نخواهد بود.
مردم چگونه در حاشیه ماندند؟
یکی از جدی‌ترین بحران‌ها در ساری، شکاف بین مدیریت شهری و مطالبات عمومی است. مردم می‌خواهند شهری پاک، شفاف، پاسخ‌گو و توسعه‌محور داشته باشند؛ اما شوراها درگیر حواشی، دعواهای داخلی یا منافع گروهی هستند. جلسات غیرعلنی، قراردادهای پشت‌پرده و انتخاب‌هایی بدون مشورت عمومی، باعث شده مردم احساس کنند رأی‌شان بی‌اثر است.
وقتی شوراها بیشتر نماینده لابی‌ها باشند تا توده مردم، اعتماد عمومی فرو می‌ریزد. نتیجه؟ مشارکت پایین، مطالبه‌گری کم، و تکرار همان چهره‌ها.
راه برون‌رفت چیست؟ بازگشت به مردم!
اما راه‌حل چیست؟ بازگشت به اصل شوراها یعنی مردم‌سالاری محلی واقعی. چند راهکار کلیدی عبارت‌اند از:
1. شفاف‌سازی فرایندها: تمام مراحل انتخاب شهردار، قراردادها، بودجه و تصمیمات باید علنی و قابل دسترسی برای عموم باشد.
2. مناظره و معرفی برنامه‌ها: نامزدها باید قبل از انتخابات در مناظره‌هایی زنده برنامه خود را اعلام و از آن دفاع کنند.
3. افزایش سواد رسانه‌ای و سیاسی مردم: مردم باید تفاوت میان چهره‌سازی تبلیغاتی و توانمندی واقعی را درک کنند.
4. مشارکت در نظارت پس از انتخابات: رأی پایان مسئولیت نیست، آغاز نظارت شهروندی است.
آگاهی، سلاح شهروندان آینده‌نگر
در دنیای امروز، قدرت در دست کسانی است که آگاهند. اگر مردم ندانند که چگونه و با چه ابزاری در مدیریت شهری مؤثر باشند، قدرت از آنان سلب می‌شود. تجربه نشان داده که در نقاطی از کشور که مردم مطالبه‌گر، آگاه و متحد بوده‌اند، شوراهای پاسخ‌گو و شایسته‌تری شکل گرفته‌اند.
ما در ساری، برای آینده‌ای بهتر، نیاز به جامعه‌ای بیدار، رسانه‌هایی مستقل و مردم‌سالاری واقعی داریم.
شعارهای تکراری دیگر کافی است
مردم ساری از شعارهای توخالی خسته‌اند. آن‌ها به دنبال عملکرد، صداقت و تحول‌اند. اگر این بار هم انتخابات، نمایشی برای تثبیت قدرت عده‌ای خاص باشد، شاید این آخرین باری باشد که مردم با امید پای صندوق می‌روند.
و اما… این بار تصمیم با کیست؟
آیا دوباره همان نام‌های تکراری، با همان وعده‌های فراموش‌شده بازمی‌گردند؟
یا ما می‌توانیم این چرخه را بشکنیم؟
اگر مردم متحد شوند، اگر رسانه‌ها آزاد باشند، اگر آگاهی جای احساسات بنشیند،
شاید این بار، انتخاب واقعی اتفاق بیفتد.
نتیجه‌گیری آنکه؛ اگر رأی ندهیم، برای ما تصمیم می‌گیرند
انتخابات اگر از مردم تهی شود، انتصابات خواهد بود. و در آن صورت، شوراها نه بازوی شهروندان، بلکه ابزار قدرت‌های پنهان خواهند ماند.
بنابراین انتخاب کنید، آگاهانه، تا برای شما انتخاب نکنند!
محمود احمدی
مدیرمسئول